Pomoc psychologiczno-pedagog

Przy okazji obchodów przypominających o tym, że wśród nas żyją osoby ze Spektrum Autyzmu, zatrzymajmy się na chwilkę i spróbujmy dowiedzieć się więcej na temat tego zaburzenia. Pamiętajmy o tym,  że nie tylko 2 kwietnia przypominamy sobie o istnieniu osób autystycznych, ale poprzez tolerancję i wsparcie, możemy codziennie dbać o lepsze samopoczucie i ich rozwój społeczny .
Autyzm
Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które staje się widoczne w ciągu pierwszych 30-tu miesięcy życia. Jest to zaburzenie trudne do diagnozowania, ponieważ ma bardzo zróżnicowany charakter. Objawy są w różnym stopniu nasilone, różna jest dynamika zmian. Wszystkie dzieci charakteryzuje jednak wycofanie się z kontaktów społecznych, zaburzenia komunikacji, brak akceptacji zmian w otoczeniu, skłonność do powtarzania pewnych czynności i zachowań.
Zespół Aspergera
Zespół Aspergera został zdefiniowany  w połowie lat 80. Określa się nim najłagodniejsze przypadki autyzmu, dotyczące przede wszystkim zaburzeń funkcjonalnych.
Podobnie jak wszystkie inne przypadki autyzmu jest to zaburzenie rozwoju o podłożu neurologicznym, którego przyczyny na ogół nie są znane. U osoby z Zespołem Aspergera występują typowe dla autyzmu odchylenia i trudności w kontaktach i umiejętnościach społecznych i w użyciu języka dla potrzeb komunikacji.
Autyzm dziecięcy i zespół Aspergera należą do grupy tzw. całościowych zaburzeń neurorozwojowych, do których zaliczane są również specyficzne trudności szkolne oraz specyficzne zaburzenia rozwoju funkcji ruchowych. Zaburzenia te charakteryzują się brakiem odpowiednich dla wieku umiejętności uwarunkowanych dojrzewaniem mózgu. Zaburzenia w rozwoju dotyczą wielu sfer rozwoju i funkcjonowania dziecka. W przypadku autyzmu dziecięcego i zespołu Aspergera objawy dotyczą:
zaburzeń interakcji społecznych;
zaburzeń porozumiewania (dwustronnej komunikacji słownej i bezsłownej);
występowania powtarzających się, ograniczonych i stereotypowych wzorców zachowań, zainteresowań i aktywności.
Zespół Aspergera jest łagodną formą całościowych zaburzeń rozwoju. Autyzm dziecięcy może przybierać różne formy, od łagodniejszych, zbliżonych obrazem klinicznym do zespołu Aspergera, po głębokie, gdy dziecko niemal nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem i wymaga stałej opieki.
Skutkiem zaburzeń tych funkcji jest impulsywność, brak hamowania reakcji, zachowanie zdeterminowane przez bodziec, niezdolność do wykonania złożonych zadań bez podpowiedzi, skłonność do powtarzania tych samych działań (perseweracje), stereotypowe, sztywne wzorce zachowań. Dodatkowo, problemem są zaburzenia dotyczące odbioru bodźców objawiające się nad wrażliwością lub zmniejszoną wrażliwością na docierające do dziecka bodźce wzrokowe, słuchowe, zapachowe, dotykowe. Może to powodować takie zachowania, jak: ruchy stereotypowe, hałasowanie.
W przypadku autyzmu dziecięcego bardzo ważne jest postawienie diagnozy w jak najwcześniejszym okresie rozwoju. Wcześnie rozpoczęta intensywna, wielokierunkowa terapia, dzięki tzw. plastyczności mózgu, stwarza warunki do znacznej poprawy funkcjonowania dziecka. Przyjmuje się, że wcześnie podjęta interwencja terapeutyczna powinna być podjęta przed ukończeniem przez dziecko 3 roku życia. U większości dzieci autystycznych objawy widoczne są już w pierwszym roku życia. W typowym autyzmie niepokojące symptomy pojawiają się do 36 miesiąca życia.
Wybór typu szkoły, w której dziecko z całościowymi zaburzeniami rozwoju powinno rozpocząć naukę lub rewalidację, uwarunkowany jest zarówno ilorazem inteligencji dziecka, jak też jego funkcjonowaniem społecznym. Należy mieć na względzie, że w myśl przepisów, o wyborze szkoły decydują rodzice dziecka. Tworzone są szkoły dla dzieci autystycznych, w których dziecko objęte jest nauczaniem dostosowanym do jego możliwości oraz korzysta z oddziaływań terapeutycznych. Dzieci z autyzmem dobrze funkcjonujące, czyli dzieci z normą intelektualną, posługujące się mową, mogą uczęszczać do klas integracyjnych i szkół publicznych. W klasach z jednym nauczycielem dziecko może korzystać z pomocy asystenta nauczyciela, którym na ogół jest pedagog znający specyfikę funkcjonowania i postępowania z dzieckiem z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi.
Wczesne rozpoznawanie zespołów ze spektrum autyzmu
Rozpoznanie zaburzeń jest już możliwe we wczesnym okresie rozwoju dziecka. zaburzenia mogą pojawić się zarówno w niemowlęctwie jak i w okresie przedszkolnym.
Podczas diagnozy warto wykorzystać informacje z takich źródeł jak:
Psychiatra - diagnostyka kliniczna, farmakoterapia, skierowanie na badania dodatkowe tj. badania genetyczne, badania metaboliczne etc.
Neurolog dziecięcy - ocena rozwoju psychomotorycznego
Pedagog przedszkolny - zaburzenia zachowania w grupie rówieśniczej, zaburzenia emocjonalne, brak występowania umiejętności adekwatnych do wieku
Pediatra - zaburzenia zdrowotne towarzyszące zaburzeniom emocjonalnym - skierowanie do poradni psychologicznej
Psycholog - weryfikacja informacji na podstawie wywiadu z rodzicami, opinii przedszkola oraz wykonanych badań i testów

Co powinno niepokoić rodzica?
Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu u małych dzieci (0-3 r.ż.):
   Brak dzielenia wspólnego pola uwagi
   Brak lub nieadekwatna reakcja na imię
   Brak proszenia o coś
   Brak wskazywania palcem
   Brak lub ograniczona gestykulacja
   Częste napady złości
   Fiksacje na przedmiotach, tych samych tematach
   Nadwrażliwość na bodźce
   Niezdarność ruchowa
   Obojętność
   Późny rozwój mowy (słowo - 16 miesięcy, fraza - 24 miesiące)
   Silny opór na zmiany
   Sztywność i dziwaczność zachowania
   Zaburzenia zabaw symbolicznych

Niepokojące objawy w zachowaniu dziecka - na co zwrócić uwagę?

 Czy Twoje dziecko patrzy na Ciebie, kiedy wymawiasz Jego imię?
   Czy łatwo jest uzyskać kontakt wzrokowy z Twoim dzieckiem?
   Czy ludzie z łatwością rozumieją mowę Twojego dziecka?
   Czy Twoje dziecko wskazuje to, czego chce (np. zabawkę, która jest poza Jego zasięgiem)?
   Czy Twoje dziecko pokazuje coś, co je zaciekawiło palcem, aby podzielić się z Tobą swoim zainteresowaniem?
   Czy Twoje dziecko potrafi bawić się w udawanie (np. karmi lalkę )?
   Czy Twoje dziecko podąża wzrokiem tam, gdzie Ty patrzysz?
   Czy Twoje dziecko używa przedmiotów zgodnie z ich przeznaczeniem?
   Czy Twoje dziecko łatwo adaptuje się do zmian, kiedy Jego codzienny rytm dnia zmienia się?
   Czy Twoje dziecko łatwo akceptuje zmiany ułożenia rzeczy w jego otoczeniu?
   Jeśli Twoje dziecko próbuje pocieszyć smutną osobę w najbliższej rodzinie?
   Czy Twoje dziecko używa prostych gestów?
   Czy Twoje dziecko patrzy na Ciebie, aby zobaczyć Twoją reakcję w nowej sytuacji?
Jeśli obserwujesz u swojego dziecko trudności z komunikacją, brak zainteresowania relacjami społecznymi oraz dziwne stereotypowe zabawy    Skonsultuj się z lekarzem rodzinnym i poproś o skierowanie do Poradni Autyzmu.

Filmy i materiały pomagające zrozumieć na czym polegają zaburzenia ze Spektrum Autyzmu.
https://liblink.pl/IH9w59uBKE
https://liblink.pl/bxqcFwUTEs
https://liblink.pl/JhCYOzBEdg
https://liblink.pl/hJhq0V4zbY
.
 

Aby lepiej zrozumieć osobę ze spektrum autyzmu, warto sięgnąć po obrazową filmografię. Oto  przykładowe filmy o autyzmie, które z precyzją i wrażliwością ukazują jego prawdziwe oblicze:

Zachowaj spokój - młoda Wendy Welcott jest zafascynowana uniwersum Star Treka. Pewnego dnia  ucieka od swych opiekunów, by zawalczyć w konkursie na najlepszy scenariusz w Hollywood.

X+Y - film o nastolatku będącym geniuszem matematycznym, ale borykającym się z dużymi trudnościami w relacjach społecznych.

Latarnia na wybrzeżu orek - film o chłopcu z autyzmem zafascynowanym wielorybami, który rozpoczyna wyjątkową terapię w otoczeniu uchodzących za niebezpieczne zwierząt..

Temple Grandin - oparta na faktach opowieść o amerykańskiej biolożce Temple Grandin, specjalistce w kwestii hodowli zwierząt.

Mozart i wieloryb (Zaklęte serca) - romantyczna historia miłosna dwóch osób z zespołem Aspergera -  uwielbiającego ptaki taksówkarza Donalda i tajemniczej oraz skomplikowanej Isabel, która dołącza do jego grupy wsparcia.

Atypowy - dowcipny, krótki serial platformy Netflix o osiemnastolatku ze spektrum autyzmu poszukującym miłości i niezależności.

Dobry Doktor (The good doctor) - serial platformy Netflix o perypetiach osobistych i zawodowych młodego doktora ze spectrum autyzmu.

Przygotował:
Zespół do Spraw SPECJALISTYCZNEJ OPIEKI NAD DZIECKIEM, na podstawie żródeł internetowych